موکبداری در استان کرمانشاه ریشهای دیرینه دارد و شاید بتوان گفت تکیه بیگلربیگی با قدمتی ۱۲۰ ساله یکی از کهنترین مواکب مسیر عتبات عالیات بوده است.
موضوع قیام امام حسین علیه السلام و عزاداری شهادت آن حضرت و یاران باوفایش آنقدر در ابعاد مختلف جوامع مسلمان تأثیر گذار بوده که با گذشت بیش از ۱۴۰۰ سال هنوز هم مسائل و رویدادهای جریانساز اسلامی متأثر از این واقعه عظیم بوده و در برخی مسائل منشأ خدمات و خیرات فراوانی هستند. رویکرد این نوشته هم در همین زمینه و در خصوص موضوع احترام و دستگیری از زوار در راه مانده، فقیران، ایتام و نیازمندان است که همیشه دغدغه بزرگان و خادمین درگاه اباعبدالله علیه السلام بوده است.
این موضوع دستاویزی است که ضمن حفظ شأن افراد نسبت به دستگیری از آنان در قالب مواکب و هیئات عزاداری اقدام میکنند. در سالهای اخیر موضوع موکب داری خصوصاً در ایام اربعین بسیار پررنگ شده و توجه جهانیان را به خود معطوف کرده است. لذا بهتر است بدانیم که موضوع موکبداری و هیئتداری مختص قشر یا طایفه خاصی نبوده و موضوع جدیدی نیست چرا که از قدیمالایام در نقاط مختلف کشور خصوصاً در شهرهایی که در مسیر عتبات عالیات قرار داشتهاند صورت گرفته است.
یکی از این اماکن تکیه بیگلربیگی در شهر کرمانشاه است که با قدمتی در حدود ۱۲۰ سال مأمنی برای خادمین و عزاداران دل سوخته امام حسین علیه السلام است. این مکان که توسط عبداللهخان فراشباشی در زمان قاجار ساخته شده بنای مذهبی و سیاسی بوده که در محله فیض آباد کرمانشاه قرار دارد. حسینیه این مکان زیباترین حسینیه استان به لحاظ آینه کاریهای صورت گرفته در آن است که در طول حیات خود محل تردد و اسکان زوار امام حسین علیه السلام و همچنین اهالی محل بوده و بسیاری از مشکلات مردم به همین بهانه در این مکان مرتفع میشود.
همواره موضوع عزاداری و اطعام در ایام محرم موضوع بسیار مهمی برای بانیان مکان بوده به نحوی که بانوان خاندان بیگلربیگی شخصاً در امر پخت و پز شرکت کرده و نظارت ویژه داشتند و بهمدت ۱۰ شب اقدام به اطعام عموم مردم با غذاهای خاص منطقه بدون هیچ محدودیتی میکردند.
نکته قابل توجه اینکه محله فیض آباد از دیرباز محل زندگی مردم از اقوام و مذاهب مختلف از جمله شیعه، سنی، کلیمی، مسیحی و… بوده که در کنار هم زندگی مسالمتآمیزی داشتهاند. در این ایام بانیان تکیه بیگلربیگی جارچیانی به تمام محلات فرستاده و مردم را برای شرکت در عزاداری و اطعام فرا میخواندند و اقشار مختلف مردم نیز خصوصاً افراد بیبضاعت در تمام طول ایام مهمان سفره اباعبدالله علیه السلام بودند و از خوان پربرکت ایشان متنعم میشدند. این مردم بدون در نظر گرفتن دین، تفکر یا جایگاه اجتماعی همه در کنار هم این ایام را تکریم و به عزاداری مشغول بودند.
کارکرد مهم دیگر این حسینیه موکب داری در طول سال بود، چرا که شهر کرمانشاه از شهرهای مهم و بزرگ در مسیر عتبات عالیات است و روزانه در طول سال محل تردد و اسکان مسافرین بوده که با توجه به این مساله بانیان تکیه بیگلربیگی بهصورت یک موکب دائم اقدام به اسکان، اطعام و کمک به زوار در راه مانده میکردند و سنت زیبای مهمان نوازی که در بین مردمان کرمانشاه رایج است را در قالب خادمی زوار امام حسین (ع) متجلی میکردند.
این رسم تا سالها در این تکیه برقرار و دایر بود و بزرگان بسیاری نیز از این خوان گسترده مستفیض شده و افتخار خادمی داشتهاند. امروزه این تکیه کارکرد عزاداری خود را حفظ کرده و هر سال طبق رسوم گذشته محل عزاداری ایام شهادت سرور و سالار شهیدان است و هیئات مذهبی استان در روز عاشورا مهمان این حسینیه بزرگ و ریشهدار هستند.
از مراسمی که در این ایام در تکیه بیگلربیگی مرسوم است میتوان به تعزیه، شبیهخوانی، زنجیرزنی، سینهزنی و اطعام اشاره کرد. مهمترین کارکرد این تکیه پس از موضوع عزاداری ایجاد کردن محملی برای همزیستی مسالمتآمیز اقوام و مذاهب مختلف زیر پرچم امام حسین علیه السلام است و میتوان آن را یکی از مهمترین تجلیات زیبا و بینظیر دین مبین اسلام دانست.
افتخار خدمت برای دین مبین و اهل بیت علیهما السلام آنقدر مهم و تأثیر گذار است که تجلی آن را در کلام بزرگان زیادی میبینیم آنجا که امام علی علیه السلام میفرماید «خداوند برای ما شیعیان و پیروانی برگزیده است که ما را یاری میکنند با خوشحالی ما خوشحال و در اندوه و غم ما محزون میگردند».
چه خوب است که این سنت زیبا مجدداً در این تکیه و در سایر تکایا قدیمی استان با همت مردم و مسئولین احیا شود و تکایا به کارکرد اصلی خود برگردند تا روحیه مهماننوازی و یاریرسانی به همنوع هرچه بیشتر برای نسل جدید عینیت یابد.