شهرستان دالاهو با مساحت 1930 کیلو متر مربع، در قسمت غربی استان کرمانشاه بین 9 °34تا ΄ 46 °34 عرض شمالی و ΄ 53 ° 45 تا ΄ 35 °46 طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است، که از شمال به جوانرود وثلاث باباجانی ، از غرب به سر پل ذهاب ، از جنوب غربی به گیلان غرب ، از شرق و جنوب شرقی به اسلام آباد غرب وازشمال شرق به کرمانشاه محدود می شود.
وضعيت آب و هوا:
شهرستان دالاهو با مساحت 1930 کیلو متر مربع، در قسمت غربی استان کرمانشاه بین 9ََ°34تا ΄ 46 °34 عرض شمالی و ΄ 53 ° 45 تا ΄ 35 °46 طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است، که از شمال به جوانرود وثلاث باباجانی ، از غرب به سر پل ذهاب ، از جنوب غربی به گیلان غرب ، از شرق و جنوب شرقی به اسلام آباد غرب وازشمال شرق به کرمانشاه محدود می شود.
پيشينه تاريخي:
در خصوص قدمت و دیرینگی تمدن و تاریخ دقیق حیات انسانی در این ناحیه اطلاعات صریح و مستندی دردست نیست، شاید بتوان گفت؛ آثار باستانی به جای مانده بیانگر قدمت آن به دوران ایران باستان ( دوره ساسانی ) و قبل ازظهور اسلام بر می گردد. بر اساس نوشته ها و یادداشت های تاریخ نویسان ؛ کرند(کارینا) چنین توصیف شده است: «...در مرج القلعه شهر زیبایی وجود دارد که هوای آن بسیار سرد وآبهای سردی نیز در آن جاریست. ...که باید همان کرند باشد ... کرند در میان کوهی بلند واقع است و آب و هوایش دلپسند و نافع ، بام خانه هر یک صحن خانه دیگری است؛ واز دور با شکوه واز هر عیب و نقصی ، عاری و بریست ، از یک طرف کوه واز طرف دیگر باغات بسیار... دارای باروئی مهم و حول و حوش آن روستاهای پرجمعیت و خوب ... میوهجات مرغوب، انگورش مشهور آفاق و هندوانهاش در شیرینی طاق. اهالیش با قوت و تنومندند و قوی هیکل و بلندقامت و توانائی هر یک به قدر ده مرد است.
یعقوبی حکایت میکند: که در مراتع آن خلفای عباسی ایلخی اسبان خود را نگه میداشتند. ....و در دوره افشاریه مرکز تدارکات سپاه نادری بوده است...» در سفرنامه ناصرالدین شاه به نقل از اوژان اوبن چنین آمده است : «کرند قصبه بزرگی است با ششصد خانوار کرندی وحدود بیست خانوار یهودی.... اهالی آن بیشتر از طایفه گوران کرندی، باباجانی و دهستانهای بیونیج و بان زرده میباشند.... رباط بسیار بزرگی که شاه سلیمان صفوی به اهتمام شیخ علیخان زنگنه ساخته، لیکن گردش روزگار از کارش انداخته، آسیابشان پانزده مجراست و آبشان بیحد و مرز، شش دستگاه چخماق سازی دارند و شب و روز در کارند..... چشمهای در یک فرسنگی آنجاست که مشهور به سرچشمه و زیباست همه کس از کیفیت آن چشمه در حیرت است و چشم و دل مسافر مجاور از استحضارش بیبصیرت ...» در کرند ؛ محلات شوا، زرده و در بند همچنان بافت قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده است.
اهالی این منطقه بیشتر از طوایف گوران کرندی، باباجانی و دهستان های بیونیج و بان زرده و از نژاد کرد بوده و با گویش کردی گورانی که ترکیبی از لهجه های کردی اورامانی،کرمانج ، لکی و کردی کرمانشاهی کنند.کتب کلامیِ شان نیز به سبک کردی گورانی نگاشته شده است. از نظر اعتقادی اکثریت مردمان این دیار ( 83%)پیرو مسلک اهل حق و اقليتي از آنان اهل تسنن (13%) و تشيع (4%) هستند.
شهرستان از لحاظ صنایع دستی مانند: چاقو سازی ، فلز کاری وساخت ادوات موسیقی و ابزار کشاورزی ، گلیم ، گیوه موج (چادر شب) وسبد پیشینه ای دیرینه دارد بطوری که این صنایع با اندک تغییراتی به خارج از کشور صادر می شوند.
جاذبه هاي گردشگري و اماكن تاريخي:
آثار باستاني قبل از اسلام:
سرخه دیزه : در روستای سرخه دیزه بقایای قلعه عظیمی از روزگار ساسانیان برجاست که از قلوه سنگ و ملاط ساخته شده ودو نوع آجر با دو رنگ نخودی و قرمز در ساخت آن به کار برده شده است .
تاق گرا : ایوان سنگی مسقفی است که در دروازه کوهسار زاگرس و گردنه گِل سیاه در تنگه پاتاق موجود است، علت بنای آن را عده ای توقفگاه موکب شاهی و عده ای دیگر علامت سرمدی ایالت ماد از ایالت اشکانیان تصور کرده اند.
بانزرده :دهستان بانزرده علی الخصوص روستای بانزرده(دوازده کیلو متری شمال غربی منطقه ریجاب)، دارای آثار فراوانی از دوره ساسانیان است، از جمله مهمترین این آثار می توان به ؛ بان مَه زاران ،قلعه گَه ،گنبد کلایی ،قبر سلطان سی قلی مَه ،قلعه و برج خاموشی ،زندان دو ناب ،پل دروازه ،قلعه ویرانه ،بهشت و دوزخ ،بابا شیخ ، نقاط حجاری شده دره« هونان» ،نهرگبری ( جوگوری)،مسجد ریجاب ،گمری ملک،قلعه سراب کنار، قلعه تاش خیزی ، قبر شیخ بایزی بستان ،برج ریجاب ،قلعه بان زرده ، قلعه یزد گردی، نقاره خانه، آشیابا ، گچ گنید ،آشپز خانه ،دیوار دفاعی اشاره نمو
آثار باستاني بعد از ظهور اسلام:
مقبره ابو دجانه : مقبره ابودجانه (دوجانبه) که برای اهل تسنن متبرک و محترم است، او یکی از یاران پیامبر(صل الله علیه و آله) بوده که در جنگهای اُحد، بدر و دیگر غزوات نبی اکرم(صلی الله علیه و آله) حضور داشته و در جنگ یمامه با مسیلمه کذاب به درجه شهادت رسید.
مسجد عبدالله بن عمر : این بنا علی الظاهر از بناهای قبل از اسلام بوده ، که پس از ظهور اسلام در ایران به مسجد تبدیل شده است، اهالی منطقه بنای مسجد را به عبدالله بن عمر فرزند خلیفه دوم نسبت می دهند و به همین نام نیز معروف شده است.
مقبره بابا یادگار : یکی از بقاع متبرک اهل حق که در قریه بان زرده نزدیک قلعه معروف یزدگردی است، هویت حقیقی بابایادگار مانند دیگر مشایخ اهل حق معلوم نیست ولی از آنجا که غالب این مشایخ در اوایل حکومت صفویان زندگی می کرده اند ردپایی در تاریخ از آنان می توان سراغ گرفت.