سفر اربعین یکی از جلوه‌های ویژه گردشگری است که برخلاف سایر انواع گردشگری نه تنها تعاملات و تبادلات فرهنگی آن میان جامعه میزبان و میهمان منفی نیست بلکه جلوه‌ای انسانی و کاملا مثبت دارد.

فعال رسانه‌ای استان کرمانشاه در یاداشتی نوشت: امروزه گردشگری یا به عبارت دیگر صنعت گردشگری تبدیل به یکی از اصلی‌ترین کلیدهای موفقیت جوامع مختلف خصوصاً کشورهایی که از لحاظ صنعتی و یا ذخایر طبیعی دارای ظرفیت ضعیفی هستند، شده است؛ چرا که با کمترین هزینه و با تکیه بر یکی از شقوق چندگانه مقوله گردشگری توانسته‌اند خود را در ریل پیشرفت دنیا نگه دارند و زندگی مرفهی برای مردم فراهم کنند.

اگر کمی دقت کنیم می‌بینیم که برخی کشورهای بسیار کوچک که شاید جمعیت کل آن به اندازه شهری در سایر کشورهای دیگر هم نباشد آنچنان از قبل صنعت گردشگری متنفع شده که کشورهای بزرگ حسرت آن را می‌خورند. اما از این مباحث و امتیازات بگذریم موضوعات چالشی نیز گریبانگیر این جوامع است که اصلی‌ترین آن استحاله فرهنگی این ممالک است که اکثراً دچار ناهنجاری و به نوعی چندگانگی فرهنگی شده‌اند و به راستی چرا؟

انواع مختلف گردشگری باعث ایجاد تعامل و برخورد نزدیک فرهنگ‌های مختلف با هم می‌شود و کشورهای گردشگرپذیر به عنوان زمینه اصلی این تعاملات بیشترین جذب را از فرهنگ‌های مختلف دارد. اگر این فرهنگ‌های وارداتی دارای ناهنجاری باشد، تبدیل می‌شود به وضعیت برخی کشورها و جزایری که امروزه می‌بینیم چرا که افراد مختلف هنجار یا ناهنجار عادی و متخلف به این اماکن سفر کرده و صرف داشتن تمکن مالی بدون در نظر گرفتن روحیات میزبان این سفرها انجام می‌شود و می‌بینیم که پس از هر سفر یا جشنواره و یا حتی کنسرتی چهره شهرها دچار دگرگونی عجیبی می‌شود.

با توجه به موارد فوق یکی از انواع گردشگری، گردشگری مذهبی است که نمود و نماد زیبای آن موسم حج و سفر اربعین است. همچنین سفرهای متناوب در طول سال به کشورهایی که دارای اماکن مذهبی هستند که کشور ما نیز یکی از این کشورهاست که حجم زیادی از مسافرین چه ورودی و چه خروجی رویکرد مذهبی داشته و قصد سفر زیارتی دارند. 

با بررسی کوچکی در می‌یابیم که عموماً افرادی این سفرها را انجام می‌دهند که به شدت پایبند مسائل اخلاقی و انسانی هستند، هنجارها را رعایت می‌کنند و جلوه‌های زیبای فرهنگ خود را در نزد میزبان به نمایش گذاشته و تبادل می‌کنند. اکثر این بخش‌های فرهنگ در بین ملل مسلمان دنیا مشترک است و عموماً موضوع استحاله فرهنگی و یا به تعبیری تهاجم فرهنگی به ندرت انجام می‌شود و معمولا این سفرها دارای آداب دستوراتی است که در تمام زمینه‌ها، افراد ملزم به رعایت هستند. از نوع پوشش گرفته تا حتی برخوردهای روزمره و نوع سخن گفتن و سایر شئونات فردی و به همین دلیل است که شما هر کجای دنیا اسلام به قصد زیارت بروید مردم دارای زبان مشترکی هستند که پذیرفته شده در بین همه مردم است.

اگر اربعین و سفر اربعین را جلوه اصلی این تعامل فرهنگی بدانیم و بررسی کنیم خواهیم دید که چه نمادهای زیبایی از فرهنگ تبادل می‌شود. مهمان‌نوازی،‌ نوع‌دوستی،‌ خوش برخوردی، عدم خشونت، عدم تفاخر و خیلی موارد دیگر را می‌بینیم که پس از بازگشت این مسافرین معمولاً میزبان دچار دلتنگی شده چرا که پیوندهای انسانی زیبایی بین مهمان و میزبان شکل گرفته است.

کشور عزیز ما نیز چند سالی‌ است که با توجه به فرهنگ دینی و ملی خود سعی کرده تا این بخش از گردشگری را تقویت کند و خود را به قطار پیشرفت در حوزه صنعت گردشگری برساند. چرا که اینگونه از گردشگری نه تنها کمبودی نسبت به سایر گردشگری‌ها ندارد بلکه حتی به دلیل وجهه زیبا و پررنگی که دارد افراد پرشماری از سایر مذاهب و ادیان را نیز جذب خود کرده است و تبدیل به فیلتری شده که تبعات منفی گردشگری را پالایش کرده و می‌تواند کمک بزرگی در رونق جوامع محروم مرزی که به دلایل جغرافیایی دارای کمبودهایی در حوزه مسائل اقتصادی هستند، بدون کوچک‌ترین آسیب و تهاجمی با حفظ تمام شأن دینی فرهنگی و اخلاقی این جوامع سنتی باشد.

خوشبختانه این سفر و این ایام پربرکت دلیلی شد بر بازگشایی مرزهای فراموش شده و مهجور در استان کرمانشاه و باعث رونق شهرهای هر دو طرف مرز شده است و قطعاً اگر به همین شکل ادامه یابد به لحاظ توسعه یافتگی این شهرهای کوچک تبدیل به قطب‌های برتر اقتصادی و گردشگری خواهند شد.